Spis treści
Herbata z mlekiem? Zwykle kojarzy się z Anglią, a mi z… Japonią, bo tam po raz pierwszy jej spróbowałam, a w dodatku w wersji na zimno. Skąd właściwie pochodzi ta tradycja? Czy na pewno z Wysp Brytyjskich? Czym się różni bawarka od herbaty z mlekiem? Po co w ogóle dodawać mleko do herbaty? Czy to jest zdrowe czy wręcz przeciwnie? Która sprawdzi się najlepiej z dodatkiem mleka? Jak ją zrobić: najpierw wlać herbatę czy mleko? Poznaj różne przepisy z różnych zakątków świata.
Herbata z dodatkiem mleka jest znana w wielu zakątkach świata.
Źródło: rajat sarki on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Kto wymyślił herbatę z mlekiem?
Zacznę od odpowiedzi, gdzie narodził się pomysł łączenia herbaty z mlekiem. Choć większość pewnie wskazałaby Anglię, to herbatę z mlekiem pito prawdopodobnie już w 781 roku w Tybecie, podczas gdy na Wyspach Brytyjskich pojawiła się dopiero w XVII wieku. Zatem Anglicy nie byli pierwsi i nadal nie są jedynymi, którzy spożywają ten napój. Herbata z mlekiem jest bardzo popularna w Indiach, szczególnie w postaci ‘masala chai’, czyli aromatycznej herbaty z dużą ilością przypraw i mleka.
Herbata z mlekiem to najprawdopodobniej wymysł Tybetańczyków.
Źródło: 五玄土 ORIENTO on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Skąd się wziął pomysł dodawania mleka do herbaty?
Wyjaśnień tego połączenia jest kilka. Tybetańczycy dodawali mleko do herbaty, by dostarczyć sobie więcej substancji odżywczych i zwalczyć głód. Podobnie w Anglii, tam robotnicy przyrządzali ‘builder’s tea’, który miał dodać energii na długi i ciężki dzień pracy, szczególnie że go jeszcze dosładzano.
Innym powodem dodawania mleka do herbaty była porcelana, w której serwowano ten napar. Była ona na tyle delikatna, że pod wpływem gorącego płynu zaczynała pękać. Dlatego też najpierw wlewano zimne mleko, a do niego gorącą herbatę, która w wyniku zetknięcia się z mlekiem ochładzała się. W ten sposób cenna zastawa była uratowana 🤗.
Jakość i smak herbaty w tamtym czasie mogła podlegać dyskusji. Przewożono ją na duże odległości, a sama podróż trwała wiele czasu, więc jej smak mógł nie spełniać oczekiwań degustatorów. Mleko poprawiało więc odczucia sensoryczne i zmniejszało goryczkę.
Zimne mleko chroniło porcelanę przed pękaniem.
Źródło: Maria Lupan on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Czym się różni bawarka od herbaty z mlekiem?
Choć w Polsce zwykle wymiennie używamy tych dwóch: bawarka i herbata z mlekiem, to nie jest to ten sam napój, a bynajmniej nie był. Bawarka nie pochodzi też z Bawarii, a z… Francji. Jej nazwa wzięła się od bawarskich książąt, którzy chętnie odwiedzali francuską kawiarnię założoną w 1689 roku przez Sycylijczyka – Francesco Procopio. I nie była to herbata z mlekiem, tylko ze słodkim syropem z paproci. Miała ona właściwości zdrowotne, pomagała szczególnie w przeziębieniu czy grypie.
Do Polski bawarka dotarła nieco później (w XVIII wieku podczas Sejmu Czteroletniego) i w zmienionej formie: była to zielona herbata z dodatkiem mleka i ziół (rumianku, mięty, melisy, lipy, czarnego bzu czy róży) albo alkoholu (na przykład czerwonego wina). Obecnie bawarkę przyrządza się po prostu poprzez połączenie herbaty z mlekiem.
Bawarka pochodzi z Francji i była to herbata z dodatkiem słodkiego syropu z paproci.
Źródło: Olena Sergienko on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Dlaczego herbata jest gorzka?
Za gorzkość herbaty odpowiedzialne są związki fenolowe. Jedne są bardziej (katechiny, teaflawiny), a inne mniej gorzkie (digallat teaflawiny). I tu z pomocą „ujarzmienia” gorzkości przychodzi mleko, a konkretnie jego białka, które natychmiast łączą się ze związkami fenolowymi, dzięki czemu nie są one już dłużej „dostępne” dla naszych ust (w poprzednim artykule o odczuwaniu smaku dowiesz się więcej). Dzięki temu herbata z mlekiem smakuje nam mniej gorzko. I mniej ściągająco, bo niektóre związki fenolowe (np. teaflawiny) powodują również uczucie ściągania w ustach (z angielskiego ‘astringency’). Pomyśl, co czujesz, gdy jesz gorzką czekoladę lub pijesz czerwone wino.
Spożywanie czekolady, herbaty czy wina przyniesie podobne uczucie ściągania w ustach (‘astringency’).
Źródło: Maria Lupan on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Po co dodawać mleko do herbaty?
Łagodniejszy smak i zmniejszona gorzkość naparu to niejedyne zalety dodawania mleka do herbaty. Ta, podobnie jak kawa czy kakao, zawiera szczawiany. Znajdziemy je też w liściach szpinaku, buraka, boćwiny, jak i rabarbarze. Kiedy te substancje przedostaną się do naszego organizmu (czyli skonsumujemy któryś z powyższych produktów), to łączą się z pierwiastkami, takimi jak wapń czy żelazo. Z kolei te związki zwykle są usuwane z naszego ciała wraz z moczem czy kałem. W przypadku niektórych ludzi może to zwiększać ryzyko powstawania kamieni w nerkach lub innych chorób. Co więcej, wspomniane minerały nie są już dla nas dostępne, bo zostały przechwycone przez szczawiany, więc może dojść do ich niedoborów. Dlatego też dobrze jest dodać mleko (lub inne produkty bogate w wapń, nie tylko nabiał, ale i warzywa takie jak brokuły czy pak choi, choć te raczej nie do herbaty czy kawy 😜), by mieć pewność, że nie zabraknie nam tego makroelementu.
Mleko warto dodawać nie tylko do herbaty, ale i kawy czy… szpinaku.
Źródło: tabitha turner on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Która herbata najlepsza do mleka?
Do przyrządzenia herbaty z mlekiem przyda się mocna czarna herbata o intensywnym aromacie, która jest w stanie „znieść” towarzystwo mleka, nie będąc przy tym przez nie przytłoczona. Sięgnij więc po ‘assam’, ‘ceylon’, ‘keemun’ czy ‘kenya’. Albo po prostu po ‘breakfast tea’, która jest mieszanką powyższych gatunków. Czy do bawarki nadaje się tylko czarna herbata? W Japonii piłam nawet zieloną, i to na zimno (jest dostępna w sklepach i automatach z napojami), bez żadnych zbędnych dodatków w postaci cukru czy innych słodzików.
Tak naprawdę do każdej herbaty można dodać mleko, to już rzecz gustu 😊.
Źródło: Alice Pasqual on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Kiedy dodać mleko do herbaty?
Istnieje cała debata na temat dodawania mleka do herbaty (szczególnie w krajach, gdzie jest niezwykle popularna): czy najpierw wlać mleko do szklanki, a potem herbatę, czy odwrotnie. Z pomocą (jak zwykle 😉) przychodzi nauka: powinniśmy zacząć od nalania ciepłego mleka, a następnie herbaty. Dlaczego taka kolejność? Ponieważ gorąca herbata będzie stopniowo ogrzewać mleko, więc ryzyko jego ścięcia (i białych farfocli, czyli zdenaturowanych białek) jest mniejsze niż gdybyśmy wlali zimne mleko do gorącego naparu.
Pamiętaj, by to herbatę wlewać do mleka, a nie odwrotnie (tak jak na zdjęciu).
Źródło: Alex Boyd on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
Herbata z mlekiem – przepisy z różnych zakątków świata
Do herbaty, poza mlekiem, można dodać inne składniki. Oto kilka przykładów z różnych zakątków świata, które mogą Cię zainspirować do kulinarnych eksperymentów:
- ‘bulider’s tea’ – wspomniana już wcześniej mocna czarna herbata z mlekiem i cukrem,
- herbata ‘latte’ – dowolny rodzaj herbaty ze spienionym mlekiem, może być słodzona lub nie (podobnie jak kawa ‘latte’),
‘Latte’ można też zrobić z herbatą.
Źródło: Toby Do on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
- ‘London fog’ – ciekawa odmiana ‘latte’ na bazie Earl Grey, często z nutą wanilii,
- ‘masala chai’ – gotowana z różnymi przyprawami i mlekiem herbata ‘assam’,
W ‘masala chai’ pojawią się przyprawy korzenne.
Źródło: Mae Mu on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
- w stylu Hong Kong – zamiast zwykłego mleka pojawia się skondensowane (zagęszczone), zazwyczaj gorące,
- ‘Teh Tarik’ – oznacza szarpaną herbatą, a nazwa wzięła się ze sposobu przygotowania: mieszanka czarnej herbaty i skondensowanego mleka jest wielokrotnie przelewana między dwoma naczyniami w celu uzyskania lekkiego i puszystego napoju, jest lubiana w południowowschodniej Azji,
Tak przygotowuje się ‘teh tarik’ – szarpaną herbatę.
Źródło: Malaysia Kitchen NYC on Flickr (dostęp 25.05.2022r.).
- ‘bubble tea’ (zwana też ‘boba tea’) – ciesząca się dużą popularnością w Polsce słodka herbata z mlekiem i tapioką, serwowana na zimno, pochodzi z Tajwanu,
‘Bubble tea’ dodatkowo zawiera tapioką.
Źródło: Orimi Protograph on Unsplash (dostęp 25.05.2022r.).
- ‘wschodniofryzyjska’ – mieszanka mocnej herbaty ze śmietanką i kryształkami cukru.
W herbacie wschodniofryzyjskiej napotkamy całe kryształki cukru.
Źródło: Asith Mohan Mangalore on Flickr (dostęp 25.05.2022r.).
Podsumowanie:
- Herbatę z mlekiem pito już w XVIII wieku w Tybecie.
- Bawarka pochodzi z Francji i była to herbata z dodatkiem słodkiego syropu z paproci.
- Mleko nie tylko łagodzi smak i obniża gorzkość herbaty, ale i dostarcza wapnia.
- Dodatek mleka najlepiej „znosi” mocna herbata, np. ‘assam’, ‘ceylon’, ‘keemun’ czy ‘kenya’.
- Zamiast zwykłego mleka można sięgnąć po śmietankę lub mleko skondensowane.
- Herbatę powinno się wlewać do ciepłego mleka, nie odwrotnie, by uniknąć ścięcia mleka.
Podobał Ci się mój artykuł?
Podziel się nim! 🤗
Wyjątkowy e-book z 20 przepisami na nietuzinkowe, autorskie dania: przystawki, zupy, dania główne i desery
Literatura:
McGee, H. (2007). On food and cooking: the science and lore of the kitchen. Simon and Schuster.
Te Company (2020). Adding milk to tea. https://tecompanytea.com/blogs/tea-atelier/adding-milk-to-tea
Thakkar, A. (2021). Why Do the Brits Put Milk in Tea? https://www.tasteofhome.com/article/why-put-milk-in-tea/
Szumiata, M. (2021). Why dairy products are a good foodpairing for spinach? https://www.foodpairing.com/why-dairy-products-are-a-good-pairing-for-spinach/
Herbata z imbirem (2019). Herbata z mlekiem – jaka jest historia bawarki? http://herbata-z-imbirem.pl/herbata-z-mlekiem-jaka-jest-historia-bawarki/
Spirulina (2017). Herbata z mlekiem – czy bawarka jest zdrowa?https://www.spirulina.pl/zdrowie/herbata-z-mlekiem-czy-bawarka-jest-zdrowa.html
Pingback: Jak polubić jedzenie? - Nauka na talerzu - Marta Szumiata
Pingback: Lody - składniki - Nauka na talerzu - Marta Szumiata
Pingback: Idealna gorąca czekolada - Nauka na talerzu - Marta Szumiata