Idealna jajecznica

Spis treści

Jajecznica to z jednej strony bardzo proste, a z drugiej bardzo trudne danie, zwykle serwowane na śniadanie w domu, hotelu czy restauracji. Usmażenie rozbełtanych jajek nie jest niczym trudnym, jednak osiągnięcie odpowiedniej konsystencji jajecznicy jest już zgoła trudniejsze. Znając kilka podstawowych zasad można osiągnąć perfekcję w przygotowaniu idealnej jajecznicy. Jaka jest idealna jajecznica? Jakie są rodzaje jajecznicy? Co jest niezbędne do jej przygotowania? Jakie jajka wybrać? Kiedy solić jajecznicę? Na czym smażyć? Jaka patelnia jest najlepsza? Jak zrobić jajecznicę? Z czym serwować?
co zrobić z jajek jajecznica czy jajko sadzone
Jajka to popularne danie śniadaniowe, serwowane w różnych postaciach.
Źródło: Nauka na talerzu.

Co to jest jajecznica?

Czym właściwie jest jajecznica? W słownikach i encyklopediach możemy znaleźć definicję jajecznicy. Według Wikipedii to potrawa z rozmąconych jajek (zwykle kurzych), usmażonych na patelni, z dodatkiem soli, masła i niekiedy innych składników. Możemy znaleźć nawet dopisek, że nie wymaga ona specjalnych kulinarnych umiejętności. Niby nie, ale jednak coś tam chyba trzeba wiedzieć 😜.

jak zrobić aksamitną jajecznicę ze szczypiorkiem na śniadanie
Jajecznica to po prostu usmażone, rozkłócone jaja.
Źródło: Nauka na talerzu.

Jaka jest idealna jajecznica?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, bo dla każdego idealna jajecznica będzie oznaczała coś innego, charakteryzowała się innymi cechami. Jedni lubią kremową, wręcz aksamitną, zbliżoną swą konsystencją do kremu czy budyniu. Inni preferują delikatną, wciąż płynną masę jajeczną. Niektórzy lubią wyczuwać grudki skoagulowanych białek: mniejsze, bądź większe. Znajdą się i miłośnicy jajecznicy wysuszonej na wiór.

Nie ma więc przepisu na idealną jajecznicę: trzeba dostosować ją do siebie i swych preferencji. Wyjaśnię Ci więc, jak technika wykonania, temperatura i składniki wpływają na właściwości jajecznicy.

jak smażyć jajecznicę jak zrobić idealną jajecznicę
Każdy ma swoją ulubioną jajecznicę – duże znaczenie ma sposób smażenia jajek.
Źródło: Ian Dunbar-Reid on Flickr (dostęp 01.03.2022r.).

Rodzaje jajecznicy

Choć trudno jest obiektywnie sparametryzować cechy jajecznicy, to możemy wyróżnić jej trzy główne typy:

  • kremowa (delikatna, aksamitna),
  • miękka (z małymi, delikatnymi grudkami),
  • sucha (puszysta z dużymi płatami ściętych jaj).
jak zrobić miękką jajecznicę
Jednym z typów jajecznicy jest miękka: z małymi, delikatnymi grudkami.
Źródło: Vicki Walker on Flickr (dostęp 01.03.2022r.).

Co jest potrzebne do przygotowania jajecznicy?

Podstawowym (i oczywiście niezbędnym 😄) produktem do przygotowania jajecznicy są jajka. Najczęściej są to kurze, ale można się pokusić po kacze, strusie czy przepiórcze, choć tych przyda się całkiem sporo. Ile jaj potrzebujemy? Zależy od apetytu, choć przeważnie dwie lub trzy sztuki pochodzące od kur to standard.

jakie jajka wybrać na jajecznicę które jajka są najlepsze do smażenia jajecznicy
Jajka to główny składnik jajecznicy.
Źródło: Tengyart on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jakie jajka wybrać?

Jakie jajka wybrać? To nie lada wyzwanie, bo jest w czym wybierać: „zerówki”, „jedynki”, „trójki”; z wolnego wybiegu, ściółkowe, klatkowe; „S”, „M”, „L”; białe, kremowe, brązowe, a nawet zielonkawe… Można dostać zawrotu głowy od dostępnych możliwości. O rodzajach jaj napiszę jednak w osobnym artykule, bo jest to obszerny temat i chcę go szczegółowo omówić, byś o jajkach wiedział już wszystko 😉.

O samym składzie i właściwości jajek możesz poczytać więcej we wcześniejszych wpisach o gotowaniu jajka na miękko i jaju poszetowym.

które jajka kupować jakie jajka wybrać
Wybór jajek nie jest taki prosty.
Źródło: Shubham Dhage on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Kiedy solić jajecznicę?

Jajka same w sobie są już smaczne, ale przyprawy, a szczególnie sól, jeszcze podkreślają ich smak. Kiedy najlepiej jest posolić jajecznicę: przed, w trakcie czy może dopiero po usmażeniu? Istnieje przekonanie, że posolenie jajek przed smażeniem sprawia, że jajecznica będzie wodnista albo twarda. Nic bardziej mylnego! Nauka mówi co innego.

Jedzeniowy geek J. Kenji López-Alt przeprowadził nawet eksperyment, by to potwierdzić. Zrobił kilka testów, dodając sól do jajek w różnym czasie przed smażeniem. Zmieniał się nieco kolor: im wcześniej dodał sól, tym masa jajeczna była bardziej pomarańczowa. Jednak nie wpłynęło to negatywnie na konsystencję. Dlaczego? Sól działa jak bufor pomiędzy białkami jaja, zabezpieczając je przed zbytnim „spoufalaniem się” i tworzeniem ścisłych połączeń. Takie bliskie połączenia sprawiają, że więcej wody jest wypychane na zewnątrz (a jajka właśnie w dużej mierze składają się z wody), a finalnie jajecznica jest twardsza. Zatem lepiej, gdy tych „relacji” jest mniej i są one luźniejsze. Jednakże moment dodania soli do jajek nie odgrywa aż tak wielkiej roli, więc możesz solić jajecznicę w dowolnym momencie 😉 Nie przejmuj się zatem, że zbyt wczesne doprawienie poskutkuje wysuszoną jajecznicą. Ba! Soli łatwiej będzie się rozpuścić niż gdy posypiemy ją już gotowe jajka, tuż przed spożyciem.

kiedy solić jajecznicę
Moment solenia jajek nie ma ogromnego wpływu na jajecznicę.
Źródło: Karina Zhukovskaya on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Czym przyprawić jajecznicę?

Oprócz soli możesz sięgnąć po inne przyprawy: pieprz to klasyka, najlepiej ten świeżo zmielony. Dobrze się sprawdzą świeże lub suszone zioła: bazylia, tymianek, estragon, koperek czy szczypiorek. By dodać trochę ostrości, sięgnij po chilli (w proszku lub płatkach) albo rozgrzewający imbir.

jajecznica ze szczypiorkiem świeżym wiejskim chlebem i masłem
Popularnym dodatkiem do jajecznicy jest szczypiorek.
Źródło: Tha BlackRabbit on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Po co dodawać mleko, śmietankę albo… wodę do jajecznicy?

Można się spotkać z poradami, by do jajecznicy dodać trochę mleka, śmietanki albo nawet wody. Po co? Wszystkie wymienione dodatki w dużej mierze (lub w 100%) składają się z wody. Poprzez dodatek płynu zwiększamy objętość masy jajecznej, ale jednocześnie ją rozcieńczamy, także smak jajek nie będzie już tak intensywny (zależy to od rodzaju i ilości dodanego płynu). Taka jajecznica będzie bardziej miękka i wilgotna.

Śmietanka ubogaci jajecznicę swoim tłuszczem, nada mu „ciała” i kremowości, z kolei woda nada lekkości, ale i pozbawi smaku (poprzez rozcieńczenie). Mleko wydaje się więc być najlepszym wyborem, bo wniesie trochę tłuszczyku (ale nie przytłoczy zbytnio jajecznicy) i przy okazji trochę smaczku 😉.

Ile mleka dodać do jajecznicy? Optymalna ilość to około łyżka na jedno jajo. Oczywiście dodatek mleka nie jest obowiązkowy, ale możesz spróbować i zobaczyć, czy końcowy efekt Cię zadowoli. Jeśli chcesz poeksperymentować, spróbuj z innymi płynami: bulionem, dashi, cydrem albo winem.

co jest potrzebne do zrobienia jajecznicy
Dodatek mleka sprawi, że jajecznica będzie bardziej miękka i wilgotna.
Źródło: Katerina Smirnova on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Czym jeszcze można urozmaicić jajecznicę?

Do jajecznicy możesz dodać warzywa, grzyby czy mięso. Pamiętaj jednak, by najpierw je przygotować, a konkretnie odparować wodę. Dotyczy to szczególnie szpinaku, pomidorów, pieczarek. Plastry boczku także możesz usmażyć wcześniej.

jajecznica z boczkiem i pancakes na śniadanie
Do jajecznicy świetnie pasuje boczek: warto usmażyć go wcześniej.
Źródło: Gabriel Gurrola on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Na czym smażyć jajecznicę?

Osobiście nie wyobrażam sobie smażenia jajecznicy na niczym innym niż na maśle. Mleczny, kremowy smak idealnie współgra z jajami. Choć ma niższy punkt dymienia niż olej rzepakowy, olej z pestek winogron czy rafinowana oliwa z oliwek, to w przypadku przygotowania jajecznicy, temperatura smażenia nie jest na tyle wysoka, a czas długi, by było to nieodpowiednie. Zawsze można sięgnąć po masło klarowane. Jeśli jesteś spragniony nowych wrażeń, to sięgnij po palone masło. W poprzednim artykule możesz się dowiedzieć więcej o rodzajach tłuszczu i ich punkcie dymienia.

jak usmażyć jajecznicę w domu
Do smażenia jajecznicy dobrze się sprawdzi masło.
Źródło: Tengyart on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jaka patelnia jest najlepsza do smażenia jajecznicy?

Do smażenia jajecznicy najlepiej sprawdzi się patelnia z nieprzywierającą powierzchnią. Dzięki specjalnej powłoce na powierzchni jajka nie będą się do niej przyklejać. Patelnia żeliwna nie jest tu zbyt dobrym wyborem, ponieważ długo się nagrzewa, a później równie długo utrzymuje temperaturę. Istnieje więc ryzyko, że „przesmażymy” jajka.

Wielkość patelni też jest istotna. Gdy robimy jajecznicę z dwóch czy trzech jaj, wystarczy mała patelnia. Zbyt duża średnica spowoduje, że jajka rozleją się po całej powierzchni i szybko ulegną koagulacji oraz wysuszeniu (odparowaniu wody). Im więcej jaj używamy do jajecznicy, tym naczynie powinno być większe.

na czym smażyć jajecznicę jaką patelnię wybrać
Do smażenia jajecznicy najlepsza jest patelnia z nieprzywierającą powłoką.
Źródło: Dane Deaner on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Techniki przygotowania jajecznicy

Wspomniałam już o trzech głównych typach jajecznicy. Każdy z nich wymaga zastosowania innej metody. Najważniejsze wyznaczniki to: temperatura (stopień nagrzania) patelni i mieszanie jaj (częstotliwość i szybkość).

jak przygotować jajecznicę jak smażyć jajka
Mieszanie jaj podczas smażenia ma duży wpływ na efekt końcowy.
Źródło: Sincerely Media on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jak zrobić kremową, ultra delikatną jajecznicę?

Zrobienie aksamitnej jajecznicy wymaga podgrzewania rozbełtanych jaj na bardzo małym ogniu przez długi czas. Zaczynamy od zimnej patelni. Można się pokusić nawet o gotowanie na parze, by uniknąć ryzyka osiągnięcia zbyt wysokiej temperatury, nie jest to jednak konieczne. Ten proces jest długotrwały i żmudny, bo wymaga nieustannego, delikatnego mieszania (trzepaczką) przez cały okres ogrzewania jajecznicy. Po co cały czas mieszać? W ten sposób zapobiegamy tworzeniu się grudek. Nie ma też ryzyka, że jajecznica będzie puszysta, ponieważ temperatura jest zbyt niska, by woda mogła parować, a to właśnie parujące cząsteczki wody i cząsteczki powietrza zapewniają puszystość (cząsteczki powietrza „niszczymy” naszym ciągłym mieszaniem).

Taka jajecznica jest wciąż płynna i delikatna. Można ją spotkać w ekskluzywnych francuskich restauracjach. Podaje się ją na tostach albo w towarzystwie kawioru czy homara.

kremowa jajecznica na grzance chleba toście ze szczypiorkiem i pomidorkami koktajlowymi
Kremowa jajecznica wymaga ciągłego mieszania trzepaczką.
Źródło: amirali mirhashemian on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jak zrobić miękką jajecznicę z małymi, delikatnymi grudkami?

W tym przypadku podobnie jak wyżej, zaczynamy z zimną patelnią, wylewamy na nią roztrzepane jajka i dorzucamy kawałek masła. Ogrzewamy na małym ogniu (może być nieco większy niż w pierwszym sposobie) i mieszamy często, ale nie trzepaczką, a łopatką (dobrze się sprawdzi silikonowa, bo jest „sprytna” i zagarnie jajka z każdego zakątka patelni i w każdej ilości nic na niej nie pozostawiając 😉). Powstaną więc niewielkie grudki w jajecznej masie. Pamiętaj, by zdjąć patelnię z ognia przed osiągnieciem pożądanej konsystencji, ponieważ patelnia będzie jeszcze oddawać nagromadzone ciepło.

tost z jajecznicą i pomidorkami na zdrowe śniadanie
Miękką jajecznicę z małymi grudkami trzeba często mieszać.
Źródło: Sincerely Media on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jak zrobić puszystą jajecznicę z płatami ściętych jaj?

Tu postępujemy inaczej niż w poprzednich dwóch jajecznicach. Najpierw rozgrzewamy patelnię i roztapiamy na niej masło (lub inny tłuszcz). Wówczas wlewamy rozbełtane jajka i smażymy na średnim ogniu, mieszając łopatką od czasu do czasu. Te sporadyczne ruchy przyczyniają się do powstania dużych płatów jajka.

puszysta jajecznica jak zrobić jak podawać z czym jeść
Puszysta jajecznica z płatami ściętych jaj jest najszybsza w przygotowaniu.
Źródło: Ana Azevedo on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Jak podawać jajecznicę?

Nie ma jednego przepisu na idealną jajecznicę: wybierz swój sposób, by przygotować taką wersję, która będzie Ci smakowała 😊. A z czym ją jeść? Pieczywo to dobry dodatek do smażonych jajek: bułka, chleb, rogalik; z mąki pszennej, żytniej, gryczanej, kukurydzianej – możliwości jest mnóstwo. Polecam Ci spróbować kremową jajecznicę z maślanym croissantem: raj dla kubków smakowych 😋.

croissant z jajecznicą na maśle chrupiący francuski rogalik z jajkiem i serem
Spróbuj kremową jajecznicę z maślanym croissantem – idealny foodpairing 😋!
Źródło: Eiliv-Sonas Aceron on Unsplash (dostęp 14.02.2022r.).

Podsumowanie:

  • Jajecznica to potrawa z rozmąconych jajek (zwykle kurzych), usmażonych na patelni, z dodatkiem soli, masła i niekiedy innych składników.
  • Możemy wyróżnić trzy główne typy jajecznicy: kremową, miękką z małymi, delikatnymi grudkami i suchą, puszystą z dużymi płatami ściętych jaj.
  • Do przygotowania jajecznicy potrzebne są jajka, sól (i inne przyprawy), masło (lub inny tłuszcz) i ewentualnie mleko, śmietanka lub woda.
  • Nie ma dużego znaczenia, kiedy posolimy jajecznicę.
  • Do smażenia jajecznicy najlepsza jest patelnia z nieprzywierającą powłoką.

Wyjątkowy e-book z 20 przepisami na nietuzinkowe, autorskie dania: przystawki, zupy, dania główne i desery

Podobał Ci się mój artykuł?

Podziel się nim! 🤗

Literatura:

Gritzer, D. (2019). Tips and Tricks for the Best Scrambled Eggs, Your Way. https://www.seriouseats.com/how-to-make-scrambled-eggs

Gavin, J. (2020). How to Make Scrambled Eggs (2 Ways!). https://www.jessicagavin.com/how-to-make-scrambled-eggs/

Alfaro, D. (2021). How to Make Perfect, Fluffy Scrambled Eggs. https://www.thespruceeats.com/perfect-scrambled-eggs-995518

Wikipedia. Scrambled eggs (2022). https://en.wikipedia.org/wiki/Scrambled_eggs

2 thoughts on “Idealna jajecznica”

  1. Pingback: Jak gotować jajka? - Wywiad z Tomkiem Zielke - Waszyngton

  2. Pingback: Custard - Nauka na talerzu - Marta Szumiata

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

ebook jak łączyć przyprawy i zioła ze smakiem nauka na talerzu

Jak łączyć zioła
i przyprawy ZE SMAKIEM?

Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w moim ebooku. Zapisz się do newslettera
i otrzymaj go w prezencie 🎀
Newsletter

Więcej informacji na temat przetwarzania danych na blogu Nauka na talerzu znajdziesz w Polityce prywatności. Zapoznaj się z Regulaminem.