Spis treści
Jak zrobić pyszną masę makową? Jakie składniki są potrzebne? Jaki mak wybrać: mielony czy niemielony? Niebieski czy biały? Czy trzeba mielić mak? Czym posłodzić masę makową? Czy trzeba dodawać jajka? Masa makowa w wersji wegańskiej? Do czego wykorzystać mak? Poznaj sprawdzony przepis na masę makową krok po kroku!
Gotuj, wiedząc, co robisz! Poznaj sekret idealnej masy makowej – symbol Bożego Narodzenia, podstawa wigilijnej kutii, klusek z makiem czy kołocza.
Dowiedz się, jak zrobić pyszną domową masę makową.
Źródło: Sabrina Witzlau on Flickr (dostęp 22.11.2022r.).
Jaki wybrać mak?
Masa makowa to przede wszystkim mak. Ogólnie dostępny w sklepach jest niebieski mak, przeważnie niemielony. Można znaleźć też wersję zmieloną, która jest wygodniejsza, ponieważ oszczędza nam jednego kroku w przygotowaniu masy makowej, a mianowicie mielenia. Taki mak wystarczy tylko zagotować.
W sklepie można kupić już zmielony mak.
Źródło: Wolfgang Hasselmann on Unsplash (dostęp 22.11.2022r.).
Coraz większą popularność zdobywa biały mak. To niezbędny składnik rogali marcińskich, które przygotowuje się specjalnie 11 listopada na Święto Marcina. Kolebką tego drożdżowego przysmaku jest Poznań. Tego dnia w każdym zakątku miasta natkniemy się na polukrowane rogale. Byłam raz i zaskoczyła mnie ilość identycznych wypieków w jednym miejscu. Polecam choć raz udać się do Poznania właśnie na Święto Marcina 😉.
Rogale marcińskie z białym makiem to specjalny wypiek na 11 listopada
Źródło: rogalemarcinskie.pl
Masa makowa: co jest potrzebne?
Oprócz niebieskich ziarenek, w masie makowej lądują bakalie i orzechy. Rodzaj i ilość zależy tak naprawdę od osobistych preferencji. Najczęściej są to rodzynki, ale mogą być i suszone (albo wędzone) śliwki, morele, żurawiny, wiśnie, figi czy daktyle. Warto pamiętać o skórce pomarańczowej, bo nadaje piękny aromat, smak i przyjemną kwaskowatość. Zwykle do masy makowej dodaje się orzechy włoskie, ale nikt nie zabrania spróbować z laskowymi czy migdałowymi.
Masę makową można zaromatyzować sięgając po intensywny aromat spożywczy, na przykład migdałowy lub arakowy. Innym sposobem jest dodanie odrobiny alkoholu. W tym przypadku dobrze sprawdzi się rum, amaretto (likier migdałowy), cointreau (likier pomarańczowy), śliwowica lub wiśniówka.
Nie zapomnij o szczypcie soli. Wydobędzie ona wszelkie niuanse i podkreśli smak poszczególnych składników. Co więcej, będzie przyjemnym kontrastem do wysokiej słodyczy masy makowej. Warto dodać też trochę masła, może być to masło orzechowe.
Nie zapomnij o skórce pomarańczy do masy makowej.
Źródło: Alireza Khatami on Flickr (dostęp 22.11.2022r.).
Czym posłodzić masę makową?
Choć sama masa makowa, dzięki obecności bakalii, jest już dość słodka, to mimo wszystko na liście składników znajduje się cukier i miód. Zwykle miodu dodaje się jedynie na smak i aromat, a główne słodkie odczucia zapewnia cukier. Dlaczego? Ponieważ produkt pszczeli upłynnia masę makową, przez co ciężko jest ją później wykorzystać jako nadzienie do strucli czy drożdżówek, bo wypłynie podczas pieczenia. Zbyt mokra masa makowa może rozmiękczyć kruche ciasto i sprawić, że będzie ono gumowate. By tego uniknąć, warto podpiec kruchy spód, ale mimo wszystko nie można przesadzić z ilością miodu. Inaczej jest w przypadku kutii czy klusków: masa makowa może być bardziej płynna.
Miód upłynnia masę makową.
Źródło: Art. Rachen on Unsplash (dostęp 22.11.2022r.).
Ciekawą propozycją posłodzenia masy makowej jest… mleko skondensowane. Na taki przepis natknęłam się przeszukując anglojęzyczne źródła na ten temat. Wówczas można już pominąć zarówno cukier, jak i miód, bo zagęszczone mleko jest wystarczająco słodkie. Wprowadzi dodatkowo karmelowe, krówkowe nuty.
Masę makowa można zrobić inaczej i posłodzić ją mlekiem skondensowanym.
Źródło: TheUjulala on Pixabay (dostęp 22.11.2022r.).
Czy trzeba dodawać jajka?
Żółtka dodadzą kremowości i oczywiście tłuszczu. Mają swój charakterystyczny smak. Ciekawym pomysłem jest dodanie kogla-mogla, czyli ubitych na puch żółtek z cukrem do masy makowej. Białka z kolei zwiążą masę i zapobiegną jej kruszeniu się w wypiekach, szczególnie w sernikach czy struclach. Jajka to nieodzowny składnik japońskiego makowca. Jednak wadą dodania jaj jest skrócona żywotność takiej masy makowej.
Białka warto dodać do masy makowej przeznaczonej do makowca.
Źródło: Janusz Lenkiewicz on Flickr (dostęp 22.11.2022r.).
Masa makowa: jak przygotować?
W zależności, czy mamy niemielony czy mielony mak, postępujemy nieco inaczej. Bardziej wymagające są pierwsze, nieobrobione jeszcze ziarenka. Możemy je zmielić przed gotowaniem albo po. Jest to zdeterminowane przez sprzęt, którym dysponujemy. Jeśli mamy elektryczny młynek do ziaren kawy, to zmielmy mak na sucho, przed gotowaniem. Z kolei gdy posiadamy maszynkę do mielenia (np. mięsa), to mak możemy zmielić po gotowaniu i odcedzeniu.
Mak wygodnie jest zmielić w elektrycznym młynku do ziaren kawy.
Źródło: Aaron Itzerott on Unsplash (dostęp 22.11.2022r.).
Jak postąpić z niezmielonymi ziarenkami maku? Przepłuczmy je najpierw na sitku pod bieżącą wodą. Następnie umieśćmy w garnku, zalejmy wodą (albo mlekiem czy napojem roślinnym w wersji wegańskiej) nieco ponad poziom maku i gotujmy na wolnym ogniu przez około 20-30 minut. Gdy mak wchłonie płyn, to go uzupełnijmy, by nie przypalić garnka. Kolejnym krokiem jest odcedzenie. Mak należy umieścić na drobnym sitku albo najlepiej wyłożyć go jeszcze gazą i porządnie wycisnąć.
Po przestudzeniu pora na mielenie maku w maszynce. Dobrze jest powtórzyć tą czynność dwukrotnie albo nawet trzykrotnie. Taki mak jest gotowy do przygotowania masy makowej. Jeśli kupiliśmy zmielony mak lub sami zmieliliśmy go przed gotowaniem, wówczas postępujemy tak samo jak powyżej, ale pomijamy już krok mielenia w maszynce.
Mak musi zostać zmielony.
Źródło: jill on Flickr (dostęp 22.11.2022r.).
Przygotuj suszone owoce: rodzynki możesz zawczasu namoczyć w alkoholu, jeśli go używasz. Śliwki, morele, figi, daktyle pokrój w kosteczkę. Jeśli któreś z bakalii są twarde, to możesz je wcześniej zmiękczyć zalewając gorącą wodą. Orzechy posiekaj, a wcześniej najlepiej je upraż. Miód i cukier podgrzej razem z masłem, by się rozpuściły. Zamiast cukru możesz sięgnąć po wspomniane wcześniej mleko skondensowane. Jeśli decydujesz się na żółtka, to ubij je na parze wraz z cukrem. Wszystkie składniki masy makowej wymieszaj ze sobą.
Jakie proporcje?
Nie podaję konkretnych ilości składników, bo to zależy od osobistych preferencji i budżetu. Zwykle na szklankę maku daję szklankę suszonych owoców (rodzynek i wędzonych śliwek) i pół szklanki prażonych orzechów włoskich. Do tego miód do smaku i koniecznie domowa skórka pomarańczowa (sparzona we wrzątku, a następnie gotowana w syropie cukrowym do zgęstnienia). Przygotowując kutię pomijam cukier, ale nie zapominam o soli i odrobinie rumu.
W ten sam sposób, z tymi samymi składnikami, możesz zrobić masę makową z białym makiem. Jest ona równie pyszna. Co więcej, może być wykorzystana jak „normalna” masa makowa, a nie tylko do listopadowych rogali świętomarcińskich.
Masę makową trzeba dopasować do swoich upodobań.
Źródło: Ibán on Flickr (dostęp 22.11.2022r.).
Masa makowa: do czego ją wykorzystać?
Masa makowa może być wykorzystana na wiele sposobów: jako nadzienie drożdżówek, pączków i pierogów. Zawija się ją zwykle w ciasto drożdżowe lub biszkoptowe i formuje w długie strucle i rolady, ale przecież można wykorzystać nawet naleśniki. Świetnie się sprawdzi z kruchym ciastem i sernikiem. Masa makowa może również stanowić przełożenie tortu, nie tylko tego świątecznego.
Uwielbiam domowe drożdżówki z makiem – przepis znajdziesz w moim „Poradniku cukierniczym”.
Źródło: Nauka na talerzu.
Jaki są Twoje tradycje związane z makiem? W jakiej postaci pojawia się na Twoim wigilijnym stole? Jestem ciekawa Twoich regionalnych przysmaków, nazw i oczywiście przepisów – podziel się ze mną. Czekam na Twojego maila na naukanatalerzu@gmail.com albo wiadomość na Facebooku.
Nie wyobrażam sobie Wigilii bez kutii z makiem, pszenicą i mnóstwem bakalii.
Źródło: Nauka na talerzu.
Podsumowanie:
- Głównym składnikiem masy makowej jest mak.
- Dostępny jest w wersji mielonej i niemielonej, przeważnie niebieski, ale jest i biały.
- Masa makowa zawiera różne bakalie i orzechy.
- Można jej nadać specyficzny smak poprzez dodatek aromatu albo alkoholu.
Podobał Ci się mój artykuł?
Podziel się nim! 🤗
Wyjątkowy e-book z 20 przepisami na nietuzinkowe, autorskie dania: przystawki, zupy, dania główne i desery
Literatura:
Moje Wypieki (2013). Masa makowa. https://mojewypieki.com/przepis/masa-makowa
Kravchuk, N. (2014). How to Make Poppy Seed Filling. https://natashaskitchen.com/how-to-make-poppy-seed-filling/
Dina (2022). Poppy Seed Filling. https://simplyhomecooked.com/poppy-seed-filling/
Momdish (2013). Poppy Seed Filling Recipe. https://momsdish.com/recipe/307/poppy-seeds
