Spis treści
Z czego słynie kuchnia wiedeńska? Czy to tylko słynny ‘Schnitzel’ z cytryną? Czy sznycel to kotlet schabowy? Jakie są tradycyjne dania i desery kuchni austriackiej? Co zjeść w Wiedniu? Czym się różni ‘Apfelstrudel’ od szarlotki? Skąd pochodzi ciasto francuskie? Co to „cesarski bałagan”? Gdzie na kawe w Wiedniu?
Gotuj, wiedząc co robisz! Poznaj kuchnię wiedeńską od podstaw i dowiedz się, co koniecznie musisz spróbować podczas wizyty w stolicy Austrii!
Poznaj kuchnię Wiednia!
Źródło: Nauka na talerzu.
Kuchnia wiedeńska
Wiedeń to prawdziwy raj dla każdego, kto uwielbia dobrą muzykę, taniec, operę, architekturę czy malarstwo. Ale stolica Austrii jest bogata nie tylko w sztukę, ale również w jedzenie. To miasto o bogatej i różnorodnej tradycji kulinarnej: od prostych dań po eleganckie i wykwintne dania. Wiedeńska kuchnia to mieszanka różnych kuchni europejskich: poczynając od włoskiej, poprzez żydowską, bałkańską, a nawet polską. I nie zapominajmy o węgierskich korzeniach, bo w końcu kiedyś na mapie Europy widniały Austrowęgry, a nie Austria.
Prosty i pyszny „Cesarski bałagan”.
Źródło: Nauka na talerzu.
Wiedeńska uczta
W Wiedniu spotkamy nie tylko austriackie dania i desery, ale kuchnie z całego świata. Z zagranicznych potraw królują… kebaby, które znajdują się właściwie na każdym kroku: od obskurnych i tanich budek po eleganckie restauracje, podające baranie mięso na talerzu w towarzystwie przeróżnych dodatków (zwykle jest to świeżo wypiekana pita, frytki, pikle, ostre papryczki, świeże pomidory, ogórki, cebula i zioła oraz gęsty sos jogurtowy).
W Wiedniu znajdziesz bardzo eleganckie i drogie restauracje, jak i bardzo tanie bary i budki z jedzeniem.
Źródło: Nauka na talerzu.
Tradycyjne wiedeńskie jedzenie
W tym artykule skupię się na typowych i tradycyjnych daniach austriackich, które bez problemu znajdziemy w Wiedniu. Opowiem o wytrawnych potrawach takich jak ‘Wiener schnitzel’, ‘Tafelspitz’, ‘Beuschel’, ‘Rindsuppe’ czy ‘Käsekrainer’.
Nie zabraknie też słodkości, czyli ‘Kaiserschmarrn’, ‘Palatschinken’, ‘Krapfen’, ‘Apfelstrudel’ i ‘Topfenstrudel’, ‘Sacher-Torte’, ‘Cremeschnitte’, ‘Punschkrapfen’. Obiecuję, że zgłodniejesz 😉
Bardzo popularne w kuchni austriackiej są kluseczki, podawane na różne sposoby. Tutaj z boczkiem i warzywami.
Źródło: Nauka na talerzu.
Sznycel wiedeński
Sznycel to najpopularniejsze danie kuchni austriackiej, które znajdziemy w każdej restauracji, barze, a nawet i budce z kebabem czy kiełbaskami. Choć wyglądem bardzo przypomina polskiego schabowego, jednak różnica jest ogromna, bo tego prawdziwego i chronionego certyfikatem ‘Wiener schnitzel’ przygotowuje się z cielęciny, a nie wieprzowiny. Mięso rozbija się bardzo cienko, dlatego kotlety są ogromne. Następuje panieruje i smaży. Oczywiście znajdziemy wieprzowe (‘Schnitzel Wiener Art’), a nawet drobiowe warianty, które są też tańsze od cielęcych.
Sznycel wiedeński robi się z cielęciny.
Źródło: Nauka na talerzu.
Austriacka sałatka ziemniaczana
Towarzystwo sznycla wiedeńskiego jest zgoła inne niż schabowego polskiego, a mianowicie obowiązkowo podaje się kawałek cytryny, aby skropić kotleta. Częstym i bardzo smacznym dodatkiem jest ‘Erdäpfelsalat’, czyli sałatka ziemniaczana. Nazwa może być zwodnicza, szczególnie dla tych znających język niemiecki, bo wcale w niej jabłek nie ma. ‘Erdäpfel’ w austriackim niemieckim oznacza ziemniaka.
Zobacz mnie na YouTube:
Oprócz ugotowanych i pokrojonych w plasterki bulw pojawia się olej (słonecznikowy lub rzepakowy, w żadnym wypadku oliwa z oliwek, bo zdominowałaby smak). Po wyglądzie mogłoby się wydawać, że sosem spajającym składniki (jest jeszcze drobno pokrojona czerwona cebula i szczypiorek) jest majonez, ale nie – to olej, ocet, musztarda i… bulion! Do smaku klasycznie sól i pieprz.
Do sznycla koniecznie zamów sałatkę ziemniaczaną.
Źródło: Nauka na talerzu.
‘Tafelspitz’ - wiedeńska klasyka
Koniuszek mięsa na stół! Dokładnie tak można przetłumaczyć ‘Tafelspitz’. I jest w tym sporo prawdy, bo do przygotowania tego dania używa się zwykle końcówki krowy, tuż przed ogonem, choć niekiedy kucharze wybierają inne części zwierzęcia. Mięso gotuje się na wolnym ogniu przez długi czas z warzywami korzeniowymi, często zbierając szumowiny z powierzchni.
W rezultacie otrzymuje się klarowny bulion. I tenże bulion zjada się w pierwsze kolejności, a dopiero później zajada kawałkami miękkiej wołowiny w towarzystwie gotowanych ziemniaków, marchewki z bulionu i koniecznie sosu jabłkowego oraz chrzanu z dodatkiem drobno posiekanego szczypiorku.
‘Beuschel’
To gęsty gulasz z kawałkami podrobów, zwykle serc i płuc, przeważnie cielęcych. Kawałki mięsa pływają wraz z warzywami (cebulą, selerem i marchewką, podobnie jak we włoskim ragu bolognese) w ciemnym sosie przyprawionym goździkami, liściem laurowym i tymiankiem. Nie tak łatwo trafić na to danie, ponieważ wymaga sporo czasu przygotowania. Kojarzone jest ze starą kuchnią austriacką.
Wyjątkowy e-book z 20 przepisami na nietuzinkowe, autorskie dania: przystawki, zupy, dania główne i desery
‘Rindsuppe’
Chyba mamy coś wspólnego z Austriakami, bo oni również lubią zupy, także „rosół”, czyli ‘Rindsuppe’. Choć sposób przygotowania jest nieco inny. Generalnie są dwie główne metody przygotowania tejże klarownej zupy.
Pierwsza z nich, bardziej pracochłonna, polega na ugotowaniu dwóch bulionów: jednego tylko i wyłącznie na kościach wołowych i drugiego na kawałkach mięsa wraz z korzeniowymi warzywami i uprzednio podpaloną cebulą. Następnie te dwa przecedzone wywary miesza się ze sobą i podaje z cienkim makaronem albo kluskami semolinowymi lub kluskami z wątróbki. Mięso i warzywa można wykorzystać do ‘Tafelspitz’.
Druga metoda jest podobna do naszego przygotowania rosołu, czyli w jednym garnku gotuje się wszelakie mięsa i warzywa. Podanie zupy jest takie same jak w przypadku pierwszego sposobu.
‘Rindsuppe’ ma sporo wspólnego z naszym polskim rosołem.
Źródło: Nauka na talerzu.
Wiedeńska kiełbaska - ‘Käsekrainer’
Znana również i w Polsce, szczególnie w sezonie grillowym. ‘Käsekrainer’ to po prostu kiełbasa (‘Krainer’) z kawałkami sera (‘Käse’), najczęściej szwajcarskiego emmentala, który przyjemnie się rozpływa pod wpływem ciepła. Bo ta kiełbaska najczęściej serwowana jest właśnie na ciepło: grillowana, smażona albo gotowana.
W Wiedniu na każdym kroku dostaniesz ciepłe kiełbaski.
Źródło: Nauka na talerzu.
Spotkamy ją oczywiście w kiełbaskowych budkach ‘Würstelstand’, które rozsiane są po całym Wiedniu. Tam znajdziemy też inne kiełbaski, m.in. „zwykłe” bez żadnych dodatków (‘Wurstel’), białe czy curry. Podawane są w bagietce, chlebie (‘Brot’) albo z kajzerką (‘Semmel’). Do tego obowiązkowo musztarda, ketchup albo majonez i pikle. Można je zamówić już od razu w długiej bułce z sosami albo na talerzu jako bardziej „wykwintne” danie.
Wykwintna wersja kiełbasek na talerzu z dodatkami.
Źródło: Nauka na talerzu.
Omlet Kaiserschmarrn
„Cesarski bałagan”, bo to dosłownie znaczy ‘Kaiserschmarrn’. Dlaczego cesarski? Bo był to ulubiony deser cesarza Franciszka Józefa I. Danie proste, ale bardzo smaczne. To nic innego jak porwany gruby placek, który łączy w sobie cechy omletu (ubite, czyli napowietrzone białka) i naleśników (gęste ciasto z jajek, mleka i mąki). Do masy często dodaje się nasączone uprzednio w rumie rodzynki.
Charakterystyczną cechą ‘Kaiserschmarrn’ jest karmelizacja. Podczas smażenia dodaje się spore ilości cukru, który ulega właśnie karmelizacji i oblepia naleśnikowe kąski. „Cesarski bałagan” posypuje się jeszcze cukrem pudrem i podaje z duszonymi śliwkami.
Podarty omlet ze śliwkami, czyli przepyszne austriackie śniadanie, które można kupić na wynos.
Źródło: Nauka na talerzu.
Kucharze nie poprzestają na tej klasycznej wersji, ale kombinują z dodatkami, zamieniając śliwki na inne owoce, np. mirabelki (‘Mirabellenchmarrn’), wiśnie (‘Kirchlschmarrn’) czy jabłka (‘Apfelschmarrn’) albo dodając do ciasta mak (‘Mohnschmarrn’) lub ser (’Topfenschmarrn’). Przy okazji wspomnę, że popularne w Wiedniu ‘Palatschinken’ to nic innego jak “zwykłe” naleśniki, podobne do naszych 😉.
‘Kaiserschmarrn’ wyróżnia się spośród innych omletów czy naleśników karmelizacją.
Źródło: Nauka na talerzu.
Krapfen
W Wiedniu spotkamy nie tylko uwielbiane naleśniki, ale również ukochane pączki pod nazwą ‘Krapfen’. Choć zwykle uważamy pączki jako polskie dobro narodowe, to znajdziemy je również w innych krajach, np. Niemczech (‘Berliner Pfannkuchen’), Rumunii (‘Gogoși’) czy Bułgarii (‘Ponichki’). Na pewno smakują nieco inaczej, bo wiadomo, każdy ma swój tajemny przepis i sposób przygotowania (poznaj mój przepis na pączki!).
W każdej wiedeńskiej cukierni czy piekarni, a nawet sklepie spotkamy ‘Krapfen’.
Źródło: Nauka na talerzu.
Mak spotkamy w wielu austriackich deserach, np. popularnych ‘Zelten’.
Źródło: Nauka na talerzu.
Apfelstrudel - wiedeńska szarlotka?
Choć ‘Apfelstrudel’ bywa czasem porównywany do szarlotki czy rolady z jabłkami, to jest to kompletnie inny deser, a przede wszystkim o wiele bardziej czasochłonny i pracochłonny. Dlaczego? To wina ciasta, które otacza masę jabłkową. Należy ono do kategorii ciast listkujących, czyli tej samej rodziny co ciasto francuskie, croissanty czy filo (więcej szczegółów znajdziesz w poradniku „Ciasto francuskie”). Ciasto przygotowuje się w bardzo specyficzny sposób, bowiem jest rozciągane… ręcznie! Na bardzo cienkie arkusze. Kruche ciasto do szarlotki zrobi się znacznie szybciej, a do tego może nas wspomóc jeszcze robot kuchenny.
Jako ciekawostkę dodam, że ciasto francuskie nie pochodzi z Francji, ale swoje korzenie ma właśnie w kuchni austriackiej, to wiedeńska robota!
‘Apfelstrudel’ jest tak samo popularny jak u nas szarlotka.
Źródło: Nauka na talerzu.
Równie smacznym bratem ‘Apfelstrudel’ jest ‘Topfenstrudel’. Różni się on nadzieniem, bo zamiast jabłek ląduje w nim lekko kwaskowaty, delikatnie posłodzony ser, czasem z dodatkiem rodzynek albo moreli. Może być doprawiony wanilią albo cytryną.
‘Topfenstrudel’ przypominał mi nasz sernik: taki staromodny zbity.
Źródło: Nauka na talerzu.
Sacher-Torte
Chyba najbardziej znane austriackie ciasto, czyli tort Sachera. Nazwa jest upamiętnieniem jego twórcy, czyli Franza Sachera, który w wieku zaledwie 16 lat przygotował tenże deser dla księcia Klemensa Wenzel Lothar von Metternich. Jego szef zażyczył sobie coś nowego ze składników, które były w kuchni.
Tort Sachera składa się z czekoladowych biszkoptów, które przełożone są dżemem morelowym. Wierzch polany jest czekoladą. Zalecanym towarzyszem ‘Sacher-Torte’ jest niesłodzona bita śmietana.
Sacher-Torte to klasyka wiedeńskich deserów.
Źródło: Nauka na talerzu.
Cremeschnitte - wiedeńska napoleonka
W Wiedniu możemy rozkoszować się… napoleonką, czyli kremem włożonym między dwa blaty ciasta. Skąd właściwie pochodzi ten deser? Można znaleźć różne informacje: pewne źródła twierdzą, że narodził się właśnie w kuchni Austro-Węgier, ale nasza polska nazwa wskazuje, że może jednak z Francji.
Jakby nie było, na pewno jest to wyśmienity i dobrze skomponowany deser, który łączy w sobie różne tekstury, a kremowość custardu skradnie podniebienie chyba każdego. Podobny deser znajdziemy w Słowenii (‘Kremna rezina’).
Cremeschnitte przypomina napoleonkę.
Źródło: Diliara Garifullina on Unsplash (dostęp 29.04.2025 r.).
Austriacka kawa
Kawa zwykle kojarzy się z Włochami, więc może zaskoczy Cię fakt, że wiedeńskie kawiarnie są wpisane na listę „niematerialnego dziedzictwa kulturowego” UNESCO. Jak do tego doszło? Kultura kawiarni w Wiedniu zaczęła swój rozkwit w XIX wieku. Wówczas były to miejsca, gdzie spotykała się elita: intelektualiści i artyści, dyskutowała, odpoczywała i rozwijała swą kreatywność.
To wtedy powstała wiedeńska kawa ’Wiener melange’, czyli połączenie mocnej kawy espresso i kremowego, spienionego mleka. Bardzo podobne do włoskiego cappuccino, jednak to podaje się z gęstą pianką. Melange serwuje się w towarzystwie szklanki wody i oczywiście kawałka ciastka czy innej słodkości.
W Wiedniu napij się kawy ‘Wiener melange’.
Źródło: Lea Genshofer on Unsplash (dostęp 21.03.2025 r.).
Podsumowanie:
- Wiedeńska kuchnia to mieszanka różnych kuchni europejskich.
- Najbardziej znanym daniem jest ‘Wiener Schnitzel’, który przygotowuje się z cielęciny, nie z wieprzowiny jak schabowy.
- Tradycyjnym dodatkiem do sznycla jest sałatka ziemniaczana (Erdäpfelsalat) na bazie oleju, octu, musztardy i bulionu, bez majonezu.
- Kuchnia austriacka obfituje w przeróżne kiełbaski.
- Wiedeń słynie z kultury kawiarnim, a ta tradycja jest wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Podobał Ci się mój artykuł?
Podziel się nim! 🤗
Literatura:
TasteAtlas (2025). 30 Traditional Foods You Have To Try in Vienna. https://www.tasteatlas.com/best-dishes-in-vienna
Wikipedia (2025). Viennese cuisine. https://en.wikipedia.org/wiki/Viennese_cuisine
López-Alt, J. K. (2023). Erdäpfelsalat (Austrian-Style Potato Salad). https://www.seriouseats.com/erdapfelsalat-austrian-style-potato-salad-recipe
Schwarz, K. (2023). Typical Viennese Dishes. https://www.myviennaaustria.at/blog/typical-viennese-dishes
